Köpeklerinin yemek gördükleri zaman dahi ağzından akan salyalar yüzünden hayvan sahiplerinin çok dert yandığına birçok kez şahit olduk. Aslına bakarsanız köpeklerin ürettiği salya normal bir durumdur. Köpekler heyecanlandıklarında, mutlu olduklarında, bazen korktuklarında, bazen de en sevdikleri ödül mamasını gördüklerinde salya üretebilirler. Bu normal bir davranıştır fakat aşırı salya üretimi ya da üretilen normal miktardaki salyanın olması gerektiği gibi yutulamaması bir sorundur. Aşırı salya üretimi yani Pityalizm tükürük bezlerinden sürekli olarak tükürük salgılanmasıyla meydana gelen bir durumdur. Zaman zaman anatomik bozukluklarda ya da köpeklerin yutkunmasını engelleyecek durumlarda da aşırı salya gözlenebilir. Ki bu da köpeklerin ağız ve çevresinde, dudaklarında ya da dilinde yaralara, yangıya neden olabilir. Gelin bu durumu daha detaylı bir şekilde ele alalım.
Birden çok nedeni var!
Yutma, solunum, kalp atımı gibi birçok önemli görevi üstlenen beyin sapındaki saliver nükleusun uyarılması ile artan salya üretimi hayvan sahiplerinin en çok şikayetçi olduğu konulardan biridir. Dokunma ve tat duyuları etkilenen köpeklerinin istemsiz olarak ağız kenarından akan bu tükürüğün aşırı miktarda olmasının birden fazla nedeni vardır.
Sindirimi kolaylaştıran, birçok bakteriyi yok eden, diş ve ağız sağlığına yardımcı olan tükürüğün aşırılığı yabancı cisim yutmalarında, zehirlenmelerde, mide ülserlerinde görülebileceği gibi, felç, kuduz, tetanoz, botulizm, gençlik hastalığı (distemper) gibi sinirsel hastalıklarda da ortaya çıkabilir. Aşırı salya üretiminin birden çok nedeni vardır. Özellikle büyük ırk köpeklerin dudak kenarlarındaki hastalıklar, nöbete sebebiyet veren hastalıklar, tümörler, alerji, ilaç zehirlenmeleri, ağız ve bölgesinin yaralanmaları, diş eti iltihapları, apseler, bazı böbrek ve karaciğer hastalıkları, hipertermi, üremi, tükürük bezlerindeki bozukluklar, yanık da bunlara verilebilecek örnekler arasında yer alır.
Mide-bağırsak sistemi hastalıkları aşırı tükürük salgılanmasına yol açabilir. Tümör, reflü, mide ekşimesi nedeniyle de bu durum meydana gelebilir.
Sürecin gözlemlenmesi şart
Hayvan sahiplerinin öncelikli olarak köpeklerindeki aşırı salya üretiminin ne zamandan beri var olduğunu gözlemlemesi gerekir. Salya miktarında artış oluyor mu, genellikle hangi zamanlarda salya akışı görülüyor? Bu soruların cevapları nedeni bulma konusunda biz veteriner hekimlere oldukça faydalı olacaktır. Her zaman söylediğimiz bir şey vardır ki hayvan sahipleri gözlem konusunda ne kadar başarılı olursa, petlerinin sağlığına da o kadar faydaları olur. Bu yüzden köpek ne zamandır aşırı salya üretiyor, hangi dönemlerde bu salyalar artıyor, yemek gördüğü zaman mı yoksa özel durumlarda mı salya artışı görülüyor… Her biri dikkat edilmesi gereken noktalardır.
Unutmayın ki nedeni ne olursa olsun hayvanlarda davranış değişiklikleri görülebilir. Ağzındaki lezyondan dolayı aşırı salya üretimi olan bir köpeğin mama yeme konusundaki isteksizliği ya da üşengeçliği buna verilecek en güzel örneklerden biridir. Ya da zehirli bir ot yediği için pityalizm dediğimiz bu durumla karşı karşıya kalan köpeğin kusmaya çalışması, agresif tavırlar sergilemesi de normal karşılanabilir. Zaman zaman bazı köpeklerde denk geldiğimiz ağrı, halsizlik ve mutsuzluk da üretilen salyanın nedenine bağlı olarak şekillenebilir.
Tedavi nedene göre değişir
Bazı ırklar aşırı salya üretimine doğrudan ya da dolaylı olarak daha yatkın olabilirler. Mesela St. Bernard ve Mastiffler ırklarında ağzın anatomik yapısından dolayı aşırı salya üretimi çok sık karşılaştığımız bir durumdur. Yorkshire Terrier, Maltese Terrier, Schnauzer gibi ırklar portosistemik şanta (karaciğerde görülen bir bozukluk) bağlı olarak; Alman Çoban Köpeği, Danua, Shar Pei, Retriever gibi ırklar ise genetik yatkınlığa bağlı olarak aşırı salya üretimiyle sık karşılaşabilir.
Özetleyecek olursak; hayvan sahiplerinin anormal olan salya üretimine karşı dikkat etmesi gerektiğini söyleyebiliriz. Nedeni ne olursa ne olursa olsun, aşırı salya üreten köpeğinizi mutlaka veteriner hekiminize kontrole götürmelisiniz. Veteriner hekiminiz altta yatan nedeni bulacak ve ona göre bir tedavi programı oluşturacaktır.
